Ø Türk tasavvuf edebiyatının ünlü bir şairidir.
Ø İyi bir eğitim görmüş, Hoca Ahmet Yesevi’nin işaretiyle Anadolu’ya gelmiş, Kırşehir civarına yerleşmiştir. Burada çok sayıda derviş yetiştirmiş, Nevşehir’de vefat etmiştir.
Ø Anadolu’da kurulan ilk tarikat olan Babailik tarikatının mensubu iken Baba İshak’ın bir isyan sonucu öldürülmesinin ardından Babaileri kendi etrafında toplayarak Bektaşilik tarikatını kurmuştur.
Ø Hoşgörüyü, sevgiyi, içten inancı esas alan Bektaşilik tarikatı, edebi metinlerdeki karşılığını nefeslerde bulmuştur. Bektaşi şairler, çeşitli ayinlerde nefesler söyleyerek bu inancın en güzel verimlerini vermişlerdir.
Ø Bektaşilik’in hem ilk dönem Osmanlı padişahları hem ahilik teşkilatı hem de Osmanlı ordusunun temel askeri gücü olan Yeniçeriler üzerinde derin etkileri olmuştur.
Ø Tasavvufî konularını bölümler halinde işleyen Makalat adlı eseri ünlüdür.
Makalat:
Ø Makalat, Bektaşilik tarikatının kurucusu Hacı Bektaş-ı Velî’ye ait bir eserdir.
Ø Eserin aslı Arapçadır. Eserin manzum ve mensur Türkçe çevirileri günümüze kadar ulaşabilmiştir.
Ø Makalat, o dönemin tasavvuf anlayışını, ilahi aşkı ve bu aşkın verdiği coşkuyu anlatması bakımından önemlidir.
Ø Makalat, tasavvuf konularını bölümler halinde işler.
Ø Alevi-Bektaşi inancındaki dört kapı ve kırk makam Makalat'ın ana konusudur ve konu ile ilgili 135 ayetin Türkçe anlamı verilmiştir.
Ø Makalat; Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat gibi dört kapıdan, her kapının da on makamından bahseder.
Ø Makalat’ta tasavvuftan, kalp ahvalinden, zahit, arif ve muhiplerden bahsedilerek insan övülmekte, kendisine verilen nimetler dile getirilmektedir.
Ø Makalatın ilgi çeken en önemli hususu, düşüncelerin Kur’an ayetlerine ve Hz. Peygamber’in hadis-i şeriflerine dayandırılmış olmasıdır. Bazı bölümlerde konular sadece ayetler zikredilerek anlatılmaya çalışılmıştır.
Ø Didaktik bir eser olan Makalat, tasavvuf konularını işleyen makalelerden oluşmaktadır.
Ø Hacı Bektaş Veli, Makalat'ında İslam dininin genel hükümlerini Türklerin anlayabileceği bir yorumla işler.
Ø Sade, anlaşılır bil dil kullanılmıştır. Kısa cümlelerle yazılmıştır.
Ø Elde bulunan nüshalar genellikle manzumdur ve nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder